Hỏi: Người sinh vào cõi An Lạc thì có mấy phẩm bậc và mấy nhân duyên?

Đáp: Trong kinh Vô Lượng Thọ chỉ nêu ba phẩm thượng, trung và hạ. Trong kinh Quán Vô Lượng Thọ thì mỗi phẩm lại phân ra ba bậc thượng, trung và hạ, thành chín phẩm. Nay y cứ vào kinh Vô Lượng Thọ mà bàn, lại căn cứ vào ba phẩm mà kinh này lập để luận.

Người sinh phẩm thượng có năm nhân duyên: Một, xuất gia, lìa dục làm sa-môn; hai, phát tâm vô thượng bồ-đề; ba, một mực chuyên niệm Đức Phật Vô Lượng Thọ; bốn, huân tu các công đức; năm, nguyện sinh vào nước An Lạc. Nếu người nào đầy đủ năm nhân duyên này, thì khi lâm chung, Đức Phật Vô Lượng Thọ và đại thánh chúng hiện ra trước mắt, người đó liền theo Phật sinh đến nước An Lạc, tự nhiên hóa sinh từ trong hoa sen bảy báu, trụ ngôi Bất thoái chuyển, có trí tuệ dũng mãnh, thần thông tự tại.

Người sinh phẩm trung có bảy nhân duyên: Một, phát tâm vô thượng bồ-đề; hai, một mực chuyên niệm Phật Vô Lượng Thọ; ba, tu tập các điều thiện, vâng giữ trai giới; bốn, đúc tượng và xây tháp; năm, cúng dường thức ăn nước uống cho sa-môn; sáu, treo lụa, thắp đèn, dâng hoa, đốt hương cúng dường; bảy, đem những công đức này hồi hướng nguyện sinh về nước An Lạc. Người nào đầy đủ bảy nhân duyên này, thì lúc lâm chung Đức Phật Vô Lượng Thọ hóa hiện thân mình, đầy đủ ánh sáng và tướng hảo như Phật thật cùng với đại chúng hiện ra trước mắt, người đó lập tức theo hóa thân Phật sinh đến nước An Lạc, trụ ngôi Bất thối chuyển, nhưng công đức trí tuệ kém hơn phẩm thượng.

Người sinh phẩm hạ có ba nhân duyên: Một, giả sử không có thể tạo công đức thì phải phát tâm vô thượng bồ-đề; hai, một mực chuyên tâm dù chỉ mười niệm niệm Đức Phật Vô Lượng Thọ; ba, dùng tâm chí thành nguyện sinh nước An Lạc. Đầy đủ ba nhân duyên này, thì lúc lâm chung mộng thấy Đức Phật Vô Lượng Thọ, cũng được vãng sinh, nhưng công đức trí tuệ kém hơn phẩm trung.

Lại có một hạng vãng sinh nước An Lạc mà không thuộc ba phẩm trên. Đó là hạng người dùng tâm nghi ngờ mà tu tập các công đức nguyện sinh nước An Lạc. Họ nghi ngờ, không hiểu Phật trí, Bất tư nghị trí, Bất khả xưng trí, Đại thừa quảng trí, Vô đẳng vô luân tối thượng thắng trí, nhưng vẫn còn tin tội phúc, tu tập căn lành, nên được sinh vào nước An Lạc. Lại khi được sinh vào cung điện bảy báu của nước An Lạc, hoặc một trăm do-tuần, hoặc năm trăm do-tuần, ở trong đó hưởng thụ các khoái lạc tự nhiên như cõi trời Đao-lợi. Nhưng trong năm trăm năm, họ không gặp Phật, không nghe kinh pháp, không thấy bồ-tát và thánh chúng thanh văn. Đây là biên địa của cõi An Lạc, cũng gọi là thai sinh. Nói biên địa, vì năm trăm năm không thấy nghe Tam bảo, theo nghĩa thì đồng với nạn biên địa, hoặc cũng ở biên giới nước An Lạc. Nói thai sinh, là giống như khi người vừa sinh ra từ thai, nhân pháp chưa thành. Biên địa là nói về nạn, thai sinh là nói về tối tăm. Hai tên gọi này đều là mượn điều này để nói kia thôi, chứ chẳng phải là biên địa trong tám nạn, cũng chẳng phải là thai sinh từ bào thai. Vì sao biết được? Vì nước An Lạc chỉ toàn là hóa sinh, cho nên biết chẳng phải thai sinh; vì năm trăm năm sau lại được thấy nghe Tam bảo, cho nên biết chẳng phải biên địa trong tám nạn.