* Mạnh Tử nói: “Ai cũng có thể là Nghiêu, Thuấn”. Tuân Tử nói: “Người tàn ác cũng có thể trở thành ông Vũ”. Thường Bất Khinh Bồ Tát nói: “Tôi chẳng dám khinh các Ngài, các Ngài đều sẽ thành Phật” là vì ai cũng có thể là thánh hiền, cũng có thể thành Phật. Tây Phương Tịnh Ðộ chính là đường lối tắt trọng yếu, không ai chẳng tu được. Vì thế, khuyên khắp mọi người hãy nên tu trì.

Kệ khuyên tu Tây Phương của Ðại Từ Bồ Tát có câu:

Khuyên được hai người tu,
Như chính mình tinh tấn
Khuyên được mười người khác
Phước đức đã vô lượng
Nếu khuyên trăm, ngàn người
Ðáng gọi chân Bồ Tát
Lại khuyên hơn vạn người
Chính là Phật Di Ðà.

Xem đó thì biết thuyết Tây Phương chẳng phải là cái tâm quảng đại muốn cho người người cùng biết đến đạo này để tích tụ vô lượng phước báo hay sao? Phàm đối với thầy, bạn, những bậc có ân, tính xuống cả tôi tớ, đều nên lấy việc bảo cho họ biết về pháp Tịnh Ðộ để báo đáp. Phàm đối với hết thảy những ai dù biết hoặc không, hiểu hay chẳng hiểu, ta đều muốn dùng pháp này để giáo hóa khiến cho họ cùng sanh Tịnh Ðộ.

Hết thảy chim bay, thú chạy, thậm chí loài trùng bay, bò, cựa quậy, bất cứ loài nào có hình tướng thấy được, hễ ta trông thấy thì đều vì chúng niệm Phật vài tiếng, phát thiện nguyện rằng: “Nguyện các ngươi hết kiếp sống này sẽ sanh vào thế giới Cực Lạc. Sau khi ta đắc đạo, sẽ độ hết các ngươi”. Ðối với những loài ta chẳng thấy được hình tướng của chúng thì cũng nên phát nguyện như vậy.

Như thế thì thiện niệm mới chín muồi, đều có duyên đối với hết thảy chúng sanh, ắt sanh trong Thượng Phẩm Thượng Sanh, mai sau hóa độ không ai chẳng thuận vui theo.

* Trai tăng cúng Phật, thắp hương, dâng hoa, treo phan, dựng tháp, niệm Phật, lễ sám là những cách để sùng phụng Tam Bảo, đem công đức ấy hồi hướng nguyện sanh Tây Phương cũng được. Hoặc là làm các thứ việc lành phương tiện lợi ích thế gian: Hoặc là hiếu dưỡng phụ mẫu, yêu mến bạn bè, anh em, trong khuê môn hết sức làm lành, họ hàng hòa thuận, xóm giềng, làng nước thân thiết, lấy lễ đãi nhau, làm ơn cho nhau. Thờ vua thì dốc lòng son báo quốc, làm quan thì nhân từ lợi dân, khéo an quần chúng, chăm lo phụng sự.  Hoặc dạy dỗ kẻ ngu mê, hoặc giúp người cô đơn, yếu đuối. Hoặc giúp kẻ mắc việc cấp bách, chu cấp người nghèo. Hoặc sửa cầu, đào giếng, hoặc thí thuốc, chia cơm, hoặc giảm việc phụng dưỡng chính mình để làm lợi người khác, hoặc bỏ tiền của giúp người. Hoặc là tự tiết kiệm, giản ước, hoặc dạy người khác làm lành, hoặc khen thiện, ngăn ác. Tùy sức làm hết thảy việc lành. Dùng đó để hồi hướng nguyện sanh Tây Phương cũng được.

Hoặc làm hết thảy những việc lợi ích thế gian chẳng nệ là lớn, nhỏ, nhiều, ít. Dù chỉ là thí một đồng hoặc một chén nước cho người, thậm chí mảy may điều lành đều khởi niệm rằng: “Dùng thiện duyên này hồi hướng nguyện sanh Tây Phương”, thường khiến cho nhất niệm chẳng đoạn, niệm niệm hướng về đó, ắt sẽ sanh trong Thượng Phẩm.

* Tu Tịnh Ðộ hãy nên thuận theo địa vị của mình mà làm lành để giúp sức tấn tu:

a. Tăng sĩ phải nên sớm tu Tịnh Ðộ để thoát ngay ra khỏi luân hồi, gặp gỡ A Di Ðà Phật thì mới là hoàn tất phận sự của người xuất gia. Hễ nhận lấy một đồng cúng thí của người khác, được cúng một bữa ăn, đều phải nên dạy người đó pháp Tịnh Ðộ để báo đức. Dù kẻ ấy chẳng tin, cũng khiến cho người ấy biết đến pháp này. Nghe quen tai dần, lâu ngày [kẻ ấy] sẽ tự tin. Hãy nên thường giáo hóa người khác như thế thì hiện đời được người khác cung kính, thân sau ắt đạt Thượng Phẩm Thượng Sanh.

b. Kẻ sĩ phải nên chăm chỉ học hành, dốc lòng hiếu thuận, nghĩ xa đến đời ông tổ, ông sơ của mình nếu ai còn sống bèn làm cho họ lưu tâm nơi đạo này.

c. Hàng quan lại phải tu phước, làm các phương tiện nhằm yêu người lợi vật. Dùng những điều ấy hồi hướng Tây Phương, thoát ngay ra khỏi luân hồi, thọ - lạc vô cùng.

d. Kẻ giàu nên tùy phận mà sống, giảm tiêu xài để giúp người, chẳng tiếc của làm lành, chẳng tham của làm ác, thường nghĩ phước thế gian có lúc hết. Nếu hồi hướng về Tây Phương thì [phước báo] sẽ vô tận.

e. Kẻ gặp lắm nỗi truân chiên đừng oán trời trách người, hãy nên siêng sám hối, thường niệm Phật nhằm tiêu túc chướng, tăng trưởng thiện duyên.

Nếu có thể lần lượt giáo hóa người khác như thế khiến cho họ lại khuyến hóa người khác thì hiện đời có thể tiêu tai, được phước, thân sau ắt sanh trong Trung Phẩm, Thượng Phẩm.

* Nông, thương đều nên tự nghĩ: Cày cấy sát hại sanh mạng loài vật, mua bán sao khỏi có lúc dối trá, hãy nên tránh chuyện ngoắt ngoéo, sám hối, làm lành. Kẻ làm thợ đừng mong mỏi quá đáng, hãy nên làm việc tận tâm. Ai nấy đều nên thường niệm Phật, nguyện thấy Phật đắc đạo rồi thì trước hết sẽ độ những kẻ chính mình đã trót sát hại từ khi sinh ra đến nay cũng như những chúng sanh ta từng giao thiệp. Kế đó, độ hết thảy kẻ oán, người thân và chúng sanh hữu duyên, vô duyên. Niệm niệm bất tuyệt như thế, niệm tự thuần thục, nhất định sanh về thế giới Cực Lạc. Nếu ai nấy làm như thế để giáo hóa người khác, khiến cho họ lại khuyến hóa người khác thì hiện đời được phước, thân sau ắt sanh trong Trung Phẩm, Thượng Phẩm.

Kẻ chài lưới, săn bắn, đồ tể, đầu bếp và người mở tiệm ăn đều phải nên tự nghĩ: Cá, tôm, cầm thú đều là tánh mạng mà mình sát hại, tội ấy vô lượng. Nếu có thể đổi nghề thì là tốt nhất. Còn nếu không đổi ngay được, hãy nên giảm bớt dần, chớ giết nhiều mạng những loài vật nhỏ và ốc, hến, lươn, ba ba v.v… là những con vật khó chết. Thường niệm Phật sám hối, phát đại nguyện rằng: “Nguyện sau khi tôi thấy Phật đắc đạo, sẽ độ hết những kẻ bị tôi giết và bị tôi ăn thịt từ khi sanh ra đến nay, khiến cho họ đều sanh Tịnh Ðộ”.

Niệm niệm bất tuyệt như thế, niệm tự thuần thục cũng sanh về thế giới Cực Lạc. Nếu giáo hóa người khác như vậy, khiến họ lại khuyến hóa người khác, đời này sẽ tiêu tai diệt tội, thân sau cũng chẳng ở trong Hạ Phẩm Hạ Sanh.

* Kẻ trong chốn phong trần cũng nên tự tỉnh ngộ, đoạn trừ dâm nghiệp. Nếu chưa thể đoạn, hãy thường niệm Phật, phát đại nguyện rằng: “Nguyện ác nghiệp của con ngày một tiêu trừ, thiện nghiệp ngày một tăng trưởng, cơm áo tạm đủ, chóng thoát khỏi chốn này. Sau khi gặp Phật, đắc đạo rồi, sẽ độ cho hết thảy những người vì tôi mà làm chuyện dâm dục đều sanh về Tịnh Ðộ”.

Kẻ tội ác bệnh khổ nên gấp sám hối, hồi tâm niệm Phật, thệ nguyện chẳng làm ác, sát sanh nữa, chẳng còn lại não hại hết thảy chúng sanh. Nguyện đời này sớm hết bệnh khổ; sau khi gặp Phật, đắc đạo, sẽ độ cho hết chúng sanh bị mình sát hại trong đời trước, đời này và hết thảy kẻ oán, người thân đều sanh Tịnh Ðộ.

Niệm niệm bất tuyệt, niệm tự thuần thục, quyết định sanh về thế giới Cực Lạc. Nếu giáo hóa người khác như vậy, khiến họ lại khuyến hóa người khác, trong đời này sẽ tiêu tai diệt tội, bệnh khổ ắt lành. Phước báo vô cùng, thân sau ắt sanh về thế giới Cực Lạc. 

Nhận định:  

Tịnh nghiệp học nhân xin hãy sùng phụng Tam Bảo, hành đủ các điều thiện, phát đại nguyện trọn khắp “độ hết chúng sanh” khiến cho thiện niệm thuần thục sẽ được Thượng Phẩm Thượng Sanh. Nếu sanh sống bằng ác nghiệp chẳng thể đổi nghề ngay thì cũng nên tùy phận làm lành, sám hối, phát nguyện, và lần lượt giáo hóa người khác khiến họ lại khuyến hóa người khác cùng sanh Tịnh Ðộ thì mới là chẳng phụ lời khuyên thống thiết, tấm lòng đăm đắm khuyên khắp mọi người tu trì của cụ cư sĩ này.