Hỏi: Nói độ và không độ đều rơi vào biên kiến, vậy thì vì sao chỉ nói trí độ tất cả chúng sinh là Đại thừa quảng trí mà không nói là không độ chúng sinh là Đại thừa quảng trí?
Đáp: Vì chúng sinh đều chán khổ cầu vui, sợ trói buộc cầu giải thoát. Cho nên khi nghe độ thì nương về, nghe không độ thì không biết vì sao không độ, liền cho Phật không từ bi, nên không nương về. Vì không nương về, cho nên ngủ mãi trong mộng dài, không biết làm sao tỉnh thức. Phật vì những hạng người này mà thường nói nhiều về độ mà không nói đến không độ. Lại nữa, kinh Chư Pháp Vô Hành cũng có ghi: “Phật không chứng Phật đạo, cũng không độ chúng sinh; chỉ vì hàng phàm phu vọng phân biệt nói có thành Phật và độ chúng sinh”. Nói độ chúng sinh là đối trị tất-đàn[10]; không độ chúng sinh là đệ nhất nghĩa tất-đàn [11]. Hai lời nói này đều có nguyên do, không trái ngược nhau.
________
[10] Đối trị tất-đàn對治悉檀: Phương pháp tùy bệnh cho thuốc mà Đức Phật dùng để đối trị phiền não ác nghiệp của mỗi chúng sinh.
[11] Đệ nhất nghĩa tất-đàn第一義悉檀: Phương pháp dùng để phá trừ tất cả sự biện luận, vượt ra ngoài lời nói.
Trích từ: Lược Luận Về Nghĩa An Lạc Tịnh Độ