Đại Phương Quảng Phật (大方廣佛) là nêu ra bổn trí. Hoa Nghiêm Kinh (華嚴經) là nói đến diệu hạnh. Bổn trí chính là Phật Tánh bình đẳng. Diệu hạnh là đức dụng vốn chân thật.
1) “Đại” là nói đến cái Thể tột cùng, không có gì ra ngoài được, các loài hàm linh xuẩn động[4], hiền hay ngu thảy đều sẵn có.
2) “Phương” là nói đến pháp giới tương đồng, chánh đáng, bình đẳng, chẳng đổi dời, bất động.
3) “Quảng” là nói đến Dụng (tác dụng, công dụng) bằng với thái hư, chứa đựng trọn khắp, không chỗ nào ngăn ngại.
4) “Phật” chính là quả hiệu (果號, danh hiệu nơi cái quả) của bổn trí.
6) “Hoa” là cái nhân của vạn hạnh; do đối ứng với quả mà nói là hoa.
7) “Nghiêm” là dùng cái nhân hoa ấy để trang nghiêm quả Phật. Tâm dứt bặt mà chiếu xa, chẳng trang nghiêm mà trang nghiêm. Sau đấy, phước, trí, hạnh, nguyện, mười đức viên mãn, bèn chứng mười thân Tỳ Lô Giá Na. Ngài Thanh Lương nói: “Đại Phương Quảng là pháp để chứng. Phật Hoa Nghiêm chính là người có thể chứng [cái pháp ấy]”. Pháp được chứng ấy chẳng rời bổn trí. Người có thể chứng pháp ấy chẳng rời diệu hạnh, do chúng cùng một đạo vậy.
8) “Kinh” là xuyên suốt, thâu tóm pháp đã được giảng nói, là cái Thể nhất định, muôn đời chẳng thay đổi.
Kinh này được đặt tên [theo phương cách] “trước quả, sau nhân”, lại còn cùng nêu lên [cả hai], vì sao? [Đặt tên kinh theo phương thức] “trước quả, sau nhân” nhằm nêu bày quả Phật, trước hết là nêu ra cái vốn sẵn có, đặc biệt nhờ vào nhân hoa trang nghiêm mà sau đấy được hiển lộ rõ rệt. “Cùng nêu lên” là muốn cho nhân và quả giúp lẫn nhau; bởi lẽ, chẳng có quả thì nhân chẳng thể lập được; không có nhân thì quả chẳng do đâu mà thành. Do vậy, kinh này trước hết là nêu ra cái quả để khuyên tu, kế đó, lại nêu ra cái hạnh dẫn đến cái quả. Từ tựa đề, có thể thấy được cái Thể của một bộ kinh.
__________________
[4] Xuẩn động (蠢動) là ngọ ngoạy, nói “hàm linh xuẩn động” là chỉ những loài trùng bọ.
Trích từ: Hoa Nghiêm Kinh Yếu Giải