Lục đạo luân hồi là gì? Nói một cách đơn giản, đó là sự chi phối của thời gian và không gian từ kiếp sống này đến kiếp sống khác của chúng sanh.

Con người do vì sự chi phối của thời gian và không gian trong kiếp sống mà phải trải qua sự sanh, già, bệnh chết, không thể giải thoát được những khổ đau, phiền não; do bị sự trói buộc của thời gian và không gian trong kiếp sống nên không có biện pháp thần thông tự tại, phải ở trên trái đất này mà đi bộ chứ không thể bay đi tự do. Vì sao vậy? Bởi vì con người không thể tháo gỡ mình ra khỏi sự trói buộc và hạn chế của thời gian và không gian.

Thời gian và không gian mà chúng ta nói đó chính là thức thứ sáu – thức phân biệt, ý thức; và thức thứ bảy – mạt na thức, thức chấp trước. Bởi vì chúng ta có quan niệm về thời gian và không gian quá mạnh mẽ và bị trói buộc trong không gian quá kiên cố, cho nên chúng ta mãi mãi làm phàm phu bị trói buộc, trôi lăn trong sáu nẻo luân hồi (Thiên đường, địa ngục, ngạ quỹ, súc sanh, người, a tu la).

Mục đích lớn nhất của việc học Phật chính là giải thoát sinh tử. Bởi vì chúng ta có sanh cho nên có tử.

Ngày xưa, có một vị thiền sư, chỉ mới 8 tuổi thôi, nhưng có trí tuệ rất lớn. Có một lần, nhà người ta có lễ cưới, đang ca hát rất vui vẻ. Tất nhiên là người ta không hát Tam Bảo ca rồi, họ chỉ hát Dạ lai hương, Khiêu địch tư khả, … không xướng niệm A Di Đà Phật. Họ chỉ dùng câu niệm Phật A Di Đà để đi đưa đám ma thôi, không thể xướng niệm lúc này!

Vị thiền sư đến xem đám cưới, lúc này thiền sư chỉ mới 8 tuổi thôi, nhân lúc người ta đang vui vẻ hết sức, ông dùng một cây tre buộc vào đầu mấy khúc xương người chết, đem đến cắm ngoài cửa, đứng một bên nói: “Cung hỷ! Cung hỷ!”. Mọi người đi qua thấy thế đều cho là điềm không tốt, không lành, tại sao lúc nhà đang có hôn lễ lại có mấy khúc xương người chết thế này?

Người lo việc hôn lễ ra xem, thấy quả thật là một đứa bé đang đứng ở đấy, liền đến trước nó quát rằng: “Tại sao mày lại giở cái trò quái ác thế này?”. Đứa bé trả lời: “Các ông cưới một người thì biết rằng cũng có chết một người!”.

Bạn nghĩ xem, đứa bé đó có trí tuệ không? Điều đó có nghĩa rằng, có sanh ắt có tử, sống và chết chỉ trong thời gian một niệm thôi. Người ngộ đạo thì thấu suốt được đạo lý của cuộc đời, người không ngộ đạo thì cứ mơ mơ hồ hồ qua ngày. Chúng ta phải biết rằng, một mạng sống kết thúc cũng chính là có một mạng sống khác lại bắt đầu, chứ không phải chấm dứt hẳn. Bởi vì, mặc dù xương thịt hình hài của chúng ta đã tan hoại nhưng thần thức vẫn còn tồn tại, Phật giáo không gọi đó là linh hồn.