Home > Khai Thị Niệm Phật > Muoi-Hanh-Tro-Ngai
Mười Hạnh Trở Ngại
Đại Sư Diệu Khẩu | Hòa Thượng Thích Hồng Nhơn, Việt Dịch


Chỗ nhất tâm đều bình đẳng, thể tánh không hai, chúng sanh tuy bị trói buộc trong nghiệp thức, nhưng đâu không có chí ra khỏi cõi trần. Nhưng vì vừa muốn đến đạo, cảnh ma ngăn ngang, chạy theo việc mà mất tâm, muôn việc thiện đều tan hết, thành ít hư nhiều, có được cũng hoàn không, huống hồ lòng ham muốn thúc bách, việc sanh tử đổi dời, muốn được thành công, vẫn lùi lại chỗ cũ. Vì thế, Đức Như Lai ở trong ba a tằng kỳ kiếp, bỏ vô số đầu mắt, tủy não, vợ con thành nước, thân thể tay chân, giữ giới nhẫn nhục tinh tấn, phụng sự tri thức, chẳng tiếc thân mạng, tu hành các đạo phẩm, thực hành các pháp môn, do các chướng ngại này làm tâm lui sụt. Nếu chúng ta không biết điều chướng ngại để tránh, một ngày nào đó khi chúng ta mất, chướng ngại theo mình đâu chẳng phải là điều thương tâm sao! Chúng ta ngày nay là con đức Phật Thích Ca Mâu Ni, nếu chúng ta không vượt qua các thứ trở ngại trên đường tu, và làm cho chúng sanh pháp giới sau này mất đi con mắt huệ, không khác gì tự cắt thân mình. Vì thế, chúng tôi y theo kinh sáng lập mười thứ hạnh trở ngại gọi là mười thứ hạnh không mong cầu. Hành giả tuy không muốn mình bị trở ngại, chỉ vì khi trong giai đoạn tu hành, hoặc khi bất đắc dĩ có tất cả chướng ngại hiện ra, tuy thân tâm ta ở chỗ chướng ngại mà các ma và các cảnh chướng ngại không thể làm hại và không thể chướng ngại hành giả, ví như vàng và lửa cùng một lò, lửa tuy đốt vàng mà vàng được thành đồ. Mười thứ hạnh đại ngại được kể như sau: 1.- Nhớ thân không mong cầu không có bệnh. 2.- Xử thế không mong được dễ, 3.- Xét tâm không cầu không chứng. 4.- Lập hạnh không cầu không ma. 5.- Mưu sự không mong dễ thành. 6.- Giao tình không mong lợi cho mình. 7.- Đối với người không cầu thuận lợi. 8.- Ban đức không cầu báo đáp. 9.- Thấy lợi không mong được phần. 10.- Bị oan không cần bày giải. Mười thứ hạnh đại ngại này gồm tất cả chướng ngại chỉ người thượng trí mới có thể gánh vác, người bậc hạ bậc trung không dám hy vọng.

Nếu có người nghe mười hạnh không mong cầu này, ở trong các thứ chướng ngại, mỗi thứ đều có thể soi xét giác ngộ, xét tự thân mình để hợp đạo, gìn giữ không mất, thời có thể vào các cảnh ma, không bị bọn ma làm tâm mình thối chuyển, dù trải qua sắc thinh cũng không bị sắc thinh làm rối loạn ý chí, cho đến các cảnh thương ghét, danh lợi trong trường nhơn ngã được mất. Trong lúc ấy tâm ta đã ở trong trở ngại thì các cái trở ngại kia đâu thể làm ngại được ta. Nếu ở chỗ trở ngại mà không bị ngại thì với việc hành đạo cũng có thể thẳng tiến, huống gì người tự nhiên được cảnh vô ngại, thì việc hành đạo làm sao chẳng tiến tới được. Ví như cây ở bờ cao, tuy gặp trời hạn lâu như thiêu dốt, vẫn không đổi vẻ xanh tươi, huống chi mưa móc dầm dề, lại ở vào ba tháng mùa xuân, đâu chẳng tươi tốt xum xuê vượt bậc ư! Như người có chút trở ngại vì một căn thiếu kém, việc vận dụng tuy hơi khó, nhưng vì cầu kế sống, họ cũng có đủ khéo léo để thực hành, người cầu đạo nếu được phương kế giải thoát, thì lòng cầu đạo tha thiết, đâu có thể vì trở ngại mà không thể hành đạo ư!

Nên biết rằng các chướng ngại này là bậc thiện tri thức cho tất cả chúng sanh, cũng là phước điền giúp hộ chúng sanh, có thể nhờ đây mà được liễu sanh thoát tử, siêu phàm nhập thánh. Đối với thế gian, tất cả cao lương mỹ vị, kim cương, châu ngọc, tất cả châu báu cũng không bằng mười hạnh này, vì nếu không thông việc trở ngại thì việc không trở ngại lại thành trở ngại. Vì sao? Vì thân không mong cầu không bệnh, thân không bệnh thì tham dục dễ sanh. Xử thế không mong được dễ, xử thế không khó, lòng kiêu sa chắc khởi. Xét tâm không cầu không chướng, tâm không chướng thì chỗ học vượt bực. Lập hạnh không cầu không ma, lập hạnh không ma thì thệ nguyện không bền chắc. Mưu sự không mong dễ thành, mưu sự dễ thành thì lòng sanh khinh mạn. Giao tình không mong lợi mình, giao tình lợi mình thì thiếu mất đạo nghĩa. Đối người không cầu thuận lợi, đối người thuận lợi thì trong lòng tự khoe. Ban đức không cầu báo đáp, ban đức mong báo đáp thì ý có mưu đồ. Thấy lợi không mong được phần, nếu mong được phần thì lòng si ắt động. Bị oan không cần bày giải, nếu bày giải thì nhân ngã chưa quên. Hiểu được nghĩa này, thời biết đạo của mười vô ngại thường sanh ra lỗi lầm như thế.

Hiểu được điều này rõ ràng đây là điều không tốt cũng là nhân duyên chứng đạo. Vì sao? Vì tham dục sanh thì phá giới thối đạo, lòng kiêu sa khởi thì khi lấn tất cả, học vượt bực thì chưa được nói được, nguyện không bền thì chưa chứng nói chứng, chí khinh mạn chắc nói mình có tài, khuyến đạo nghĩa chắc thường thấy lỗi người, trong lòng tự khoe thời chấp ta là đúng, ý có mưu đồ thì ắt muốn phô bày hư danh, tâm si động ắt ham lợi hại mình, còn nhơn ngã ắt oán hận sanh nhiều. Đây là 10 thứ lỗi lầm từ nơi vọng tưởng phàm phu sanh ra, tất cả đều gọi là tà kiến, lần lượt sanh khởi ra vô lượng ác pháp, đầy cõi hư không, chắc chắn làm cho chúng sanh bị đoạ vào địa ngục, đâu nên không sanh lòng cẩn thận.

Nếu người nhận ra cảnh ngại này, biết nhân duyên bệnh, hiểu tánh bệnh vốn không thì bệnh không thể làm não loạn được. Hiểu được cảnh giới hoạn nạn, thể của hoạn hạn vốn từ vọng tưởng, thì hoạn nạn không thể làm hại. Biết chướng không có gốc rể thì chướng tự diệt, chướng không làm ngăn ngại. Thấu rõ ma là do vọng mà có, xét cho kỹ thì ma không có gốc rễ thì ma làm sao nhiễu loạn được. Lượng về sự là tùy tâm, thành sự là theo nghiệp, nên sự không đủ khả năng dẫn nghiệp. Xét về tình thì có nguyên nhơn, nên tình không thể cưởng ép, vì tình hệ thuộc theo duyên. Người giác ngộ xử thế phải quán người thường làm theo vọng, chuyên theo sự thù đáp. Biết được đức không có tánh thật, chiếu đức đều vô thường, chính đức cũng không phải là thật. Cái lợi ở đời vốn không, người muốn lợi nên sanh phiền não, thấy lợi đừng mong cầu, gặp việc oan ức phải nhẫn nhục, nhịn được việc oan ức là đức tánh khiêm cung thì oan ức nào hại ta được. Vì thế, các bậc thánh dạy người lấy bệnh khổ làm thuốc hay, lấy hoạn nạn làm giải thoát, lấy chướng ngại làm tiêu diêu, lấy bọn ma làm bạn pháp, lấy việc khó làm an lạc, lấy giao tình tệ hại là tư lương, lấy người chống đối làm vườn rừng, lấy việc bố thí đức làm đôi dép rách, lấy ít lợi làm giàu sang, lấy chịu oan ức làm phương pháp tu hành.

Nếu được như thế thời ở chỗ trở ngại lại thành thông, muốn cầu được thông trái lại bị trở ngại. Người khéo áp dụng thì đối với chướng ngại này đều thành cảnh giới mầu nhiệm. Nên chỗ được và mất là tự mình không thể không biết, chỉ vì những người thực hành ở trong đó mà sanh ra lấy bỏ. Vì thế, Đức Như Lai của chúng ta ở trong chỗ chướng ngại mà được đạo Bồ Đề như Ương Quật Ma La cố tâm giết Phật, bọn Đề Bà Đạt Đa dùng voi say, lăn đá hại Phật, nhưng Phật cho rằng đó là các hàng tri thức giúp Phật mau thành chánh giác và Ngài thọ ký cho các vị ấy sau này sẽ thành Phật. Chúng ta đâu không lấy cái nghịch kia mà làm cái thuận của ta, lấy cái hủy báng kia mà làm thành tựu của ta. Huống chi thời nay nhằm thời mạt pháp, đời ác lẫy lừng, việc người khác thường, nên đối với người học đạo làm sao không có chướng ngại. Thời nay, nếu trước không ở chỗ trở ngại, thời khi trở ngại đến không thể đối phó làm cho vật rất quý báu của đấng Pháp Vương do đây mà bị mất, đâu chẳng đáng tiếc lắm ư! Đây là những lời xuất phát tự đáy lòng, chúng tôi y theo kinh gắng thuật chỗ hiểu của mình, nếu vị nào nghe được ý nghĩa ở đây, khi gặp chướng ngại hiện tiền mà có thể dũng mãnh tinh tấn hành đạo thì có thể gọi là đạt được ý chỉ mong muốn.