Home > Khai Thị Phật Học
Chuyển Mê Thành Ngộ
Hòa Thượng Thích Tịnh Không | Cư Sĩ Vọng Tây, Việt Dịch


Gần đây khắp nơi thường xuyên truyền tin tức về tai nạn. Quả thật là tần suất tăng lên rồi, hơn nữa tình hình tai nạn cũng càng ngày càng nghiêm trọng hơn. Sau khi xảy ra động đất ở Đài Loan không ít người dần dần bắt đầu giác ngộ. Giác ngộ là một hiện tượng tốt, sau khi giác ngộ cần lập tức quay đầu. Vậy thì quay đầu từ chỗ nào vậy? Quan trọng nhất là quay đầu từ mê chấp. Phật Bồ-tát dạy chúng ta: “Chuyển mê thành ngộ”. Điều này mới có thể thật sự tiêu trừ được tai nạn. Chúng ta có một người quay đầu thì có thể tiêu trừ tai nạn của chính mình, nếu đại chúng có thể quay đầu thì có thể tiêu trừ cộng nghiệp. Trong điều này có lý luận, có nhân quả. Có thể nói là cách nói, cách nghĩ, cách làm này là hợp tình hợp lý, chúng ta nên tin sâu không nghi.

Vậy rốt cục thì chuyển đổi từ đâu? Chuyển đổi từ việc mở rộng tâm lượng, đại lượng khoan hồng, tha thứ lỗi lầm của người khác. Tự hỏi bản thân mình có lỗi hay không? Chính mình có thể tha thứ cho bản thân mình, nhưng nhất định không thể tha thứ cho người khác thì tai nạn này vĩnh viễn không bao giờ tiêu trừ, vĩnh viễn không bao giờ ngừng dứt, tạo thành một cục diện rất hỗn loạn của việc oan oan tương báo. Oan oan tương báo giữa người với người, oan oan tương báo giữa người và vật, giữa người và thiên địa quỷ thần, tất cả đều là oan oan tương báo. Điều này có đáng sợ hay không chứ? Những lời này nhất định không phải là mê tín. Giáo huấn của Phật-đà là trừ bỏ hết thảy tai nạn từ căn bản, trừ bỏ hết thảy tội chướng một cách rốt ráo. Đó là gì? Là dạy chúng ta nhận thức tự tánh. Nhà Thiền gọi là “Minh tâm kiến tánh”, kiến tánh liền thành Phật, thành Phật là thành tựu trí huệ viên mãn rốt ráo, thành tựu công đức viên mãn cứu cánh, thành tựu hạnh phúc viên mãn cứu cánh. Ngạn ngữ cổ xưa của Trung Quốc nói: “Lượng lớn phước lớn”, người có tâm lượng nhỏ thì không thể có phước báo.

Chúng ta xem những người đại phú đại quý của thế gian hiện nay, bạn chỉ cần để ý tâm lượng của họ. Nếu như tâm lượng nhỏ hẹp thì phú quý này sẽ không được dài lâu, sẽ không hưởng trọn vẹn được. Nếu tâm lượng rộng lớn, có thể khoan dung tha thứ người khác, có thể từ bi cứu tế người khác thì người này có phước chân thật. Chúng ta ở giai đoạn hiện nay, là giai đoạn tai biến lớn.

Trong khi tôi giảng kinh thường khuyên mọi người là: Chúng ta cần học chư Phật Như Lai “Tâm bao thái hư, lượng châu sa giới”, nhất định xem hết thảy chúng sanh như là thân bằng quyến thuộc của chính mình. Lời mà Phật nói trong kinh không phải là sự so sánh mà là nói thật. “Hết thảy người nam là cha ta, hết thảy người nữ là mẹ ta”, câu này có ý nghĩa không chỉ bao gồm nhân đạo mà hết thảy súc sanh đạo, hết thảy quỷ thần đạo, hết thảy thập pháp giới đều bao gồm hết ở trong đó. Hết thảy chúng sanh hữu tình đều là cha mẹ của chúng ta, là chư Phật Như Lai. Như vậy tâm ghen ghét đố kị của chúng ta liền đoạn dứt sạch sẽ, tâm hiếu thuận, tâm cung kính mới có thể sanh khởi. Tâm hiếu kính chính là tánh đức của chúng ta, tự tánh vốn có đủ đại đức đại năng nhưng vô cùng đáng tiếc đã bị tự tư tự lợi, thị phi nhân ngã, tham sân si mạn chướng ngại mất rồi. Tự tánh vốn có đủ đức tướng trí huệ của Như Lai nhưng lại không thể hiện tiền. Lỗi lầm này không phải do nguyên nhân bên ngoài, không liên quan đến bất kỳ ai. Lỗi lầm hoàn toàn là do chính bản thân mình, chính mình mê muội mất rồi. Sau khi mê muội rồi mới chấp trước cái thân thể này là ta, không biết được hết thảy chúng sanh trong hư không khắp pháp giới mới là chính mình.

Nhà Phật nói chứng đạo, chứng quả, vậy chữ “chứng” ở đây có ý nghĩa gì? Là chứng minh hết thảy chúng sanh trọn hư không khắp pháp giới là chính mình. Chính là nói việc này. Cho nên hết thảy pháp giới chúng sanh đều cùng chung một thể sinh mạng. Kinh Đại Thừa thường nói: “Mười phương ba đời chư Phật, cùng đồng một pháp thân”, “Nhất tâm nhất trí huệ”. Hai câu này đã nói vô cùng rõ ràng, vô cùng minh bạch. Chúng ta đọc rồi, nghe rồi, cũng gật đầu, cũng tán thán thế nhưng không chuyển được cảnh giới. Không những không thể chuyển lại được mà sự việc này suy nghĩ thế nào cũng không hiểu được. Tại sao không chuyển lại được vậy? Tại sao suy nghĩ không hiểu được? Là vì có chướng ngại, chướng ngại nghiêm trọng. Chướng ngại này chính là bốn tướng chúng ta chấp trước rất nặng mà trong Kinh Kim Cang nói đến là: “Ngã tướng, Nhân tướng, Chúng sanh tướng, Thọ giả tướng”. Cho nên không thấy được chân tướng của sự thật, chân tướng của chính bản thân chúng ta. Tôi đối lập với người khác mà không biết là chính mình và người khác là cùng một thể, cùng một chân tâm, cùng một bổn tánh biến hiện ra. Kinh Hoa Nghiêm nói “Duy tâm sở hiện, duy thức sở biến”. Tâm là một, thức cũng là một. Cho nên mười phương ba đời chư Phật đều đồng một pháp thân.

Còn chúng ta thì thế nào? Mỗi một chúng sanh chúng ta là Phật tương lai trong mười phương ba đời chư Phật. Phật đã nói câu này nhiều lần rồi, nhiều lần nhắc nhở chúng ta để chúng ta giác ngộ. Phật nói rất hay: “Nhất thiết chúng sanh giai hữu Phật tánh” (tất cả chúng sanh đều có Phật tánh), chúng sanh trong tam đồ, địa ngục vẫn có Phật tánh, mà đã có Phật tánh thì đều làm Phật. Trở thành Phật thì người người bình đẳng, không phải chỉ có chư Phật các Ngài mới có thể làm được, người khác làm không được, không phải như vậy. Hết thảy mỗi một chúng sanh đều có thể làm được và cần làm được. Kinh Hoa Nghiêm nói càng thấu triệt hơn: “Tình dữ vô tình, đồng viên chủng trí”, câu này đã bao gồm cả chúng sanh vô tình ở trong đó rồi. Vô tình chúng sanh là ngày nay chúng ta gọi là thực vật, khoáng vật và hiện tượng tự nhiên. Tại sao có thể đồng viên chủng trí? Là vì vô tình chúng sanh có pháp tánh. Pháp tánh và Phật tánh là đồng một tánh. Cho nên khi chúng sanh thành Phật thì đồng thời nhìn thấy sơn hà đại địa, cỏ cây vi trần đều thành Phật đạo. Lời nói này là thật, là cảnh giới chân thật. Cho nên chư Phật Bồ-tát hết lòng hết dạ, ngày ngày đều đang khuyên chúng ta, ngày ngày đều động viên chúng ta. Chúng ta nghĩ xem chúng ta có phải là học trò tốt hay không? Học trò tốt cần phải nghe lời lão sư, tin tưởng lời nói của lão sư, lý giải được lời nói của lão sư và y giáo phụng hành.

Chúng ta đọc Kinh Hoa Nghiêm, mọi người cùng nhau nghiên cứu thảo luận Kinh Hoa Nghiêm, tôn chỉ của Kinh Hoa Nghiêm là gì? Là dạy chúng ta nhanh chóng thành Phật. Thiện Tài Đồng Tử năm mươi ba lần tham học chính là làm ra một tấm gương cho chúng ta xem. Chúng ta ở thế gian này bất luận là thân phận gì, bất luận là làm ngành nghề gì, sống cuộc sống như thế nào thì đều ở ngay tại vị trí của mình mà tu hành chứng quả, viên thành Phật đạo. Cho nên không cần phải thay đổi thân phận, không cần phải thay đổi ngành nghề, cũng không cần phải thay đổi tín ngưỡng tôn giáo, tu hành chứng quả là pháp không chướng ngại. Lý sự vô ngại, sự sự vô ngại, chỉ cần bạn quay đầu liền thành tựu. Nhà Phật thường nói: “Quay đầu là bờ”, chữ “bờ” ở đây có nghĩa là gì? Là Phật đạo. Đối diện của “bờ” là chín pháp giới, chín pháp giới không phải là bờ. Chúng sanh trong chín pháp giới quay đầu lại đều thành Phật. Đây là pháp môn không thể nghĩ bàn, chúng sanh ở A-tỳ địa ngục chỉ cần quay đầu cũng liền bình đẳng thành Phật.

Chúng ta thấy trong Kinh Vô Lượng Thọ, Kinh Vô Lượng Thọ là kinh điển khiến hết thảy chúng sanh đều bình đẳng thành Phật. Lý luận bình đẳng thành Phật và phương pháp bình đẳng thành Phật trong kinh nói không cần thiết phải trải qua từng giai đoạn nâng cao, như ở địa ngục nâng lên thành đường ngạ quỷ, đường ngạ quỷ nâng lên thành đường súc sanh, đường súc sanh nâng lên thành cõi người, không cần thiết phải phiền phức như vậy. Từng bước từng bước dần dần nâng lên phía trên như thế này là phương pháp vô cùng chậm chạp. Người căn tánh viên đốn không sử dụng phương pháp này mà dùng phương pháp trực tiếp một đời này liền thành công. Nói thật ra, một đời thì thời gian đã rất dài rất dài rồi, chỉ cần ý niệm chuyển đổi lại là được rồi, đâu phải cần nhiều phiền phức như vậy. Lý là như vậy, sự cũng như vậy. Ngày nay chúng ta không chuyển đổi lại được là do không ngộ được lý, không chuyển đổi được sự, thế nhưng tuyệt đối không được nản chí, không được thoái chuyển. Chúng ta cần chăm chỉ, cần nỗ lực, dũng mãnh tinh tấn. Vậy chúng ta dùng phương pháp gì? Là dùng phương pháp: “Huân văn thành chủng” (huân tập việc nghe để thành chủng tử). Đây là một bí quyết, tuyệt đối không được ngừng đọc tụng kinh Đại thừa, tuyệt đối không được ngừng nghe kinh giáo. Mỗi ngày chúng ta tự phản tỉnh, không ngừng sửa đổi lỗi lầm, ngày ngày chăm chỉ tu hành. Nếu làm như vậy người lợi căn trong hai hoặc ba năm sẽ chuyển đổi cảnh giới trở lại được. Còn người độn căn, tập khí phiền não sâu nặng thì mười hoặc hai mươi năm cũng có thể chuyển đổi trở lại được.

Bạn muốn hỏi những ai có thể chân thật chuyển đổi trở lại? Chúng ta xem thời xưa những người tu hành trong Cao Tăng Truyện, Cư Sĩ Truyện, Thiện Nữ Nhân Truyện, những thí dụ về việc họ chuyển đổi lại được rất nhiều. Hiện nay có không? Không thể nói là không có, chúng ta chưa được gặp. Thật ra mà nói người chân thật chuyển đổi được thì bạn cũng không nhìn ra. Tại sao bạn không nhìn ra được vậy? Vì tâm bạn quá thô, tâm qua loa hời hợt. Nếu bạn có thể quán chiếu tỉ mỉ thì bạn liền có thể phát hiện. Trước mắt chúng ta cũng có những người như vậy chứ không phải là không có. Tướng chuyển đổi lại được là như thế nào? Biểu hiện ra làm sao? Là ý niệm tự tư tự lợi của người này không còn nữa. Phàm phu khởi tâm động niệm là vì chính mình, vì gia đình của mình, vì đoàn thể của mình. Thế nhưng người này đã chuyển đổi lại không còn ý niệm này nữa, khởi tâm động niệm, lời nói việc làm đều vì hết thảy pháp giới chúng sanh. Người này đã chuyển đổi lại rồi, niệm niệm đều suy nghĩ vì lợi ích của hết thảy chúng sanh khổ nạn. Người không suy nghĩ đến bản thân mình thì người này đã chuyển đổi lại rồi. Họ có thể chuyển lại được thì vì sao mình lại không chuyển đổi được chứ? Họ có thể nhìn thấu thì vì sao mình không nhìn thấu được? Họ có thể buông xuống thì vì sao mình không buông xuống được? Thực sự nghĩ không thông thì vẫn cần đọc kinh, nghe pháp. Bốn chữ “Văn huân thành chủng” (Huân văn thành chủng) là mấu chốt quan trọng của cả cuộc đời tu học có được thành công hay không.

Trích từ: Thái Thượng Cảm Ứng Thiên 083