Ghi Sau Khi Duyệt Viên Giác
Bằng nhiều cách nói, Viên giác cho thấy Tâm không chân không vọng. Mà toàn vọng là chân, toàn chân là vọng. Tâm là nước mà đang đóng thành băng, băng rã thì nước hoàn nước. Dẫn dụ này cho thấy tâm thức chính là viên giác.
Viên giác cho thấy tâm là cả thể. Tu học viên giác thì trước hết đừng nghĩ thân chỉ là tứ đại, tâm chỉ là duyên ảnh. Như vậy là thiền quán của viên giác đó.
Viên giác cho thấy toàn bộ thân cảnh là Thiền. Thiền dễ tu mà không cuồng nhất, là bánh xe 25. Theo đó, không môt đặc tính và sự dụng nào của đời sống mà tách rời viên giác, tách rời Thiền: "hãy y theo hạnh nguyện của Phật mà tập thành cá tính của mình".
Mồng 8 tháng 4, 2537.
Trí Quang
Lời Nói Đầu
Viên giác là nói về tuệ giác viên mãn của Phật. Nên kinh này rõ ràng duyệt xét khá kyՠvề trí thức con người. Điều kỳ dị trong việc này là đối với trí thức ấy không công nhận mà có vẻ công nhận. Thí dụ chương Tịnh chư nghiệp chướng nói về sự tự ý thức tự ngã: tự biết mới hiện ra tự ngã, vậy là không công nhận, nhưng tự hiểu như vậy nên cũng hiểu tự ngã ấy không đáng nhận, vậy là có vẻ công nhận. Rồi tự biết, tự hiểu và tự rõ, tuệ giác, thì như khối nước đá bị đun sôi mà tự rã từ từ, cho đến rã hết, không còn chút nào để tự biết mình đã rã hết: nước đá đã trở lại nước, tự ngã đã hoàn nguyên viên giác. Như vậy thì sự ngộ nhập viên giác có thể bắt đầu ngay nơi sự tự ý thức tự ngã.
Rồi nói về thiền quán thì trong đó có cách bắt đầu của mặt cực động (chương Viên giác), lại có sự hóa hợp cả 3 mặt cực tĩnh, cực động và cực thuần (chương Biện âm). Sự hóa hợp ấy là tất cả đặc tính và sự dụng của mọi việc làm không rời viên giác. Còn cách bắt đầu mặt thiền quán cực động là tưởng nhớ Phật đà và Đại sĩ, và y theo hạnh nguyện của các ngài mà phát đại nguyện, thì tự huân tập thành cá tính của mình. Như vậy thì tức như sự đọc tụng giảng giải kinh Viên giác đây cũng là cách bắt đầu, không gần cũng xa, của thiền quán cực động, nếu trước khi làm đã sám hối và phát nguyện đúng như sự chỉ dẫn ở trong kinh này. Nên không ai không tu được thiền quán viên giác, cũng không ai tu thiền quán viên giác mà mắc cái bịnh tự tôn và lập dị.
Lời nói đầu ở đây chỉ ghi lại vài điều như vậy.
Tháng Sáu Bính Dần 2530 (1986).