Hai Nhà Vua Hiền Ðức
Hòa Thượng Thích Đức Niệm

Một hôm đức Phật đang ở trong vườn Trúc Lâm thuộc thành Vương Xá, giải đáp những điều thắc mắc cho các đệ tử, thì bất ngờ vua nước Câu Tát La đến xin được ra mắt hầu thăm Phật. Vừa trông thấy Phật, vua Câu Tát La thành kính cúi đầu đảnh lễ sát chân Phật. Ðảnh lễ xong, vua Câu Tát La ngồi qua một bên. Ðức Phật hướng về nhà vua ôn tồn hỏi: "Bệ hạ có việc chi mà ngự giá đến đây một cách bất thường như thế này?"
 
Nhà vua đáp: "Bạch đức Thế Tôn! Vừa rồi con phê một vụ án khó xử, phải vận dụng nhiều tâm trí, phí nhiều thì giờ mà lòng vẫn thấy chưa được an ổn trọn vẹn".
 
Ðức Phật nói: "Hay thay! Hay thay! Thưa Bệ hạ, trị nước an dân nên bằng vào sự công bằng đạo đức mà phê xử. Ấy là con đường thánh thiện trị quốc của bậc minh quân. Như Lai tin Bệ hạ thấm nhuần giáo pháp từ bi hỷ xả trí tuệ của Như Lai, chắc thiên hạ đều được an cư lạc nghiệp".
 
Ðức Phật lại tiếp: "Có những nhà vua thời xưa không gặp được Phật chỉ nghiên đọc sách vở của các bậc hiền triết mà khéo tu tâm trị quốc, thế mà cũng đã tránh được việc ác, hiện đời quốc gia được thanh bình thạnh trị, khi mạng chung, những nhà vua đó được sanh về cõi trời hưởng phước báu đời đời".
 
Vua Câu Tát La nghe Phật nói thế xong, liền thưa: "Bạch đức Thế Tôn! Xin ngài thương xót kể cho con được biết một vài vị vua nào ở thời quá khứ, hành xử đạo đức chánh trực, tiêu biểu để cho con học hỏi theo".
 
Ðức Phật nói: "Tốt lắm! Thưa Bệ hạ! Thuở xưa có một vị vua, kinh đô ở thành Ba La Nại, sanh được một thái tử thông minh tuấn tú, tài đức song toàn, nên hoàng thân quốc thích, dân chúng lớn nhỏ đều quý mến. Thái tử tuổi vừa mười sáu, thì vua cha băng hà, và được triều thần suy tôn lên ngôi kế vị, lấy vương hiệu là Phạm Ða Ta. Vua Phạm Ða Ta đạo đức công bình, tánh tình thuần hậu trung trực hơn cả vua cha. Nhờ vậy mà tiếng thơm đồn xa, thiên hạ trong nước không có tiếng kêu ca ai oán, khắp nơi dân chúng an cư lạc nghiệp. Những vụ kiện tụng trong nhân gian gần như không còn. Vua Phạm Ða Ta thấy dân chúng sống thanh bình, đất nước thạnh trị, nên lại càng tự xét mình về đường tu tâm dưỡng tánh, hành xử chánh pháp. Nhà vua ấy tự nghĩ rằng, chắc ta không thể nào thấy hết lỗi lầm của ta. Vậy ta nên nhờ mọi người khác soi sáng nhắc chỉ dùm ta, như thế, họa hoằn mới có thể thấy được lỗi lầm của mình, và như thế ta mới thật sự tiến bộ trên bước đường thánh thiện an dân trị quốc.
 
Nghĩ vậy rồi, nhà vua liền cho truyền rao khắp từ trong thành thị cho đến ngoài thôn quê: "Ai biết được lỗi lầm của đức vua nêu ra, thì sẽ được trọng thưởng. Ai có những oan ức nên trình bày ra, thì sẽ được bảo đảm công minh xét xử".
 
Trải suốt hơn một năm trời, lời truyền rao ấy lan khắp mọi nơi trong dân gian. Nhưng nhà vua chỉ tiếp nhận được những lời khen ngợi, mà không có một lời chê trách nào. Nhà vua tự nghĩ rằng, có lẽ vì ta ở ngôi vị đế vương đầy quyền uy tuyệt đỉnh thiên hạ, nên chẳng ai dám mở miệng ra phê phán lỗi lầm của ta chăng? Nghĩ vậy rồi, nhà vua liền bí mật gọi quan tể tướng đầu triều thay thế nhà vua xử lý việc triều chính. Nhà vua lại bảo quan hầu cận đổi y phục thường dân cũng như ngài. Rồi ngài cùng với quan cận thần lặng lẽ lên ngựa ra khỏi hoàng thành. Suốt tám tháng trời, nhà vua giả dạng thường dân đi khắp miền quê đô thị hỏi về đời sống của dân chúng, hỏi về cung cách của nhà vua trị nước. Ðến đâu ai nấy cũng đều hết lời khen ngợi vua của họ là bậc minh quân hiền đức.
 
Lúc bấy giờ có vị vua nước láng giềng tên là Ma Ly Ca được dân chúng từ trên đến dưới đều kính mến tài đức. Vua Ma Ly Ca cũng biết tu tâm dưỡng tánh, thi hành chánh sự công minh cũng đã từng giả dạng thường dân đi khắp trong nước để hỏi thăm về đời sống dân tình, dò xem dân chúng đối với mình như thế nào.
 
Vào một dịp đi dự hội quốc vương ở nước lân bang, giữa đường, xe vua Ma Ly Ca gặp xe vua Phạm Ða Ta. Quan đánh xe của vua Ma Ly Ca bảo vị quan đánh xe của vua Phạm Ða Ta rằng:
 
"Anh tránh xe ra một bên, để cho xe đức vua Ma Ly Ca của ta đi trước".
 
Vị quan đánh xe cho vua Phạm Ða Ta cũng nói: "Anh nên tránh xe anh ra, để cho xe đức vua Phạm Ða Ta của ta đi trước mới phải".
 
"Nhà ngươi nên biết đây là xe của đức vua Ma Ly Ca, ngài là bậc vua hiền đức được toàn dân cả nước Kosala ca tụng".
 
Người đánh xe của vua Phạm Ða Ta nghĩ bụng rằng: "Bên kia xe cũng đường đường là một nhà vua, thì biết phải làm sao để họ nhường cho xe của vua ta đi trước bây giờ?"
 
Ðang lúc suy tư tự tìm lời thuyết phục đối phương, thì như nghĩ ra một điều gì kỳ diệu, ông tự nói: "ờ! Ta có cách!"
 
Rồi xoay hỏi người đánh xe hầu vua Ma Ly Ca kia: Vậy tuổi tác đức vua của nhà ngươi là bao nhiêu?"
 
Ðáp rằng: "Vua Ma Ly Ca của ta bằng tuổi vua Phạm Ða ta của ngươi".
 
Khi hỏi đến diện tích đất nước, dân số, quân lính, hoàng thân quốc thích, quần thần thì được quan hầu kia cho biết thế lực của quốc vương Ma Ly Ca không kém gì thế lực của vua Phạm Ða Ta. Người đánh xe của vua Phạm Ða Ta. Người đánh xe của vua Phạm Ða Ta lại nghĩ rằng, thế lực hai nước đã bằng nhau, bây giờ chỉ còn có cách sánh về đạo đức thử xem ai hơn ai, nên liền hỏi: "Vua của nhà ngươi đức hạnh như thế nào? Lấy gì làm vinh quanh?"
 
Ðể trả lời, người đánh xe của vua Ma Ly Ca ngâm lớn rằng:  
 
Với người thế lực hùng cường,  
Vua tôi quyết thắng chẳng nhường cho ai,  
Gặp người thanh nhã văn tài,  
Vua tôi khuyến lệ những bài ái êm,  
Với người đôn hậu thanh liêm,  
Vua tôi quý mến lòng thêm kính nhường  
Gặp kẻ hung ác đứng đường,  
Ngài quyết trừng trị không đường thoát thân.
 
Ðọc xong bài thơ, người đánh xe cho vua Ma Ly Ca hỏi: "Vậy đức tánh của vua nhà ngươi như thế nào, sao không nói ra, để chúng ta cùng quyết định ai nên tránh đường nhường xe cho đức vua của ai đánh được đi trước. Còn đức tánh của vua Ma Ly Ca ta thì đã rõ ràng như thế rồi đó".
 
Vị quan đánh xe cho vua Phạm Ða Ta ôn tồn đáp:  
 
Vua tôi hiền đức ôn hòa,  
Anh minh từ thiện nhà nhà an vui,  
Kẻ hung, người ác, hận đời,  
Vua tôi độ lượng dùng lời nhủ khuyên,  
Khắp trong thiên hạ lành hiền,  
Bỏ lòng bỏn xẻn, tinh chuyên tu hành,  
Vua tôi dân chúng tín thành,  
Nói lời chân thật, giữ mình tu tâm,   
Việc lành nào chẳng không làm,  
Việc ác nào chẳng lưu tâm tránh chừa,
 Ðức vua tâm hạnh đại thừa,  
Nhân dân trên dưới hưởng mưa phước lành.
 
Ngồi trong xe, nghe rõ lời đối đáp, thấy rõ cung cách của vua tôi Phạm Ða Ta đã hơn hẳn mình, nên vua Ma Ly Ca liền bước xuống xe ra lệnh cho quan hầu kéo xe mình qua một bên để nhường lối cho vua Phạm Ða Ta đi trước. Nhân đây vua Phạm Ða Ta dùng đạo lý khuyến hóa vua Ma Ly Ca.
 
Những lời khuyến hóa đầy đạo lý của vua Phạm Ða Ta như những giọt nước mát chảy sâu vào tim phổi vua Ma Ly Ca. Thế rồi, cả hai nhà vua sau khi chia tay từ biệt ai về nước nấy, mỗi người đều lấy đạo đức trị dân, còn chính bản thân mình thì ngày đêm ngoài việc quốc sự ra cũng hết sức chuyên cần tinh tấn tu tâm dưỡng tánh hành thiện bố thí không một chút giải đãi. Cả hai nhà vua ấy khi mạng chung đều sanh lên cõi trời hưởng phước báu và tiếp tục tu hành không đời kiếp nào gián đoạn.
 
Nói xong, đức Phật khai thị cho vua nước Câu Tát La biết rằng: Người đánh xe cho vua Ma Ly Ca trong kiếp quá khứ đó, chính là tiền thân của Mục Kiền Liên ngày nay. Còn vua Ma Ly Ca của kiếp quá khứ xa xưa kia, chính là A Nan. Người đánh xe cho vua Phạm Ða Ta thuở xưa, chính là tiền thân của Xá Lợi Phất. Còn vua Phạm Ða Ta trong quá khứ đó, chính là tiền thân của Như Lai ta đây vậy.
Trích từ: Lược Truyện Tiền Thân Đức Phật
Báo Lỗi Đánh Dấu Đã Đọc

Thẻ

Kinh Sách Liên Quan

   
1 Lược Truyện Phật Thích Ca, Thượng Tọa Thích Chân Tính Tải Về
2 Niềm Tin Bất Hoại Đối Với Đức Phật, Hòa Thượng Thích Thái Hòa Tải Về
3 Truyện Tranh Về Đức Phật, Tỳ Kheo Thích Thanh Giác Tải Về
4 Cuộc Đời Đức Phật, Hòa Thượng Thích Trí Chơn Tải Về
5 Lược Truyện Tiền Thân Đức Phật, Hòa Thượng Thích Đức Niệm Đọc Tiếp

Thiết Đầu La Kiện Ninh
Sa Môn  Đời Nguyên Ngụy, xứ Kinh châu, quận Cao xương, Thích Tuệ Giác

A Du Ca
Sa Môn  Đời Nguyên Ngụy, xứ Kinh châu, quận Cao xương, Thích Tuệ Giác

Bảy Lọ Vàng
Sa Môn  Đời Nguyên Ngụy, xứ Kinh châu, quận Cao xương, Thích Tuệ Giác

Sai Ma
Sa Môn  Đời Nguyên Ngụy, xứ Kinh châu, quận Cao xương, Thích Tuệ Giác